Od dawna wiadomo, jak ważną rolę w organizmie odgrywają witaminy oraz mikro- i makro- elementy. Ich niedobór (niekiedy również i nadmiar) prowadzi do różnych problemów zdrowotnych. Dlatego tak istotne jest stosowanie zróżnicowanej diety bogatej w witaminy i minerały oraz uzupełnianie jej odpowiednimi suplementami, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy trudno o świeże owoce i warzywa.
Znaczenie witamin w organizmie człowieka
Witaminy biorą udział we wszystkich, podstawowych czynnościach organizmu. Ze względu na funkcje, jakie pełnią, można je podzielić na dwie grupy – prosetetyczne i indukcyjne. Do pierwszej grupy należą witaminy B-kompleks oraz K. Znajdują się one we wszystkich komórkach i wchodzą w skład enzymów. Do grupy drugiej zalicza się witaminy A, C i D, które nie są równomiernie rozmieszczone w organizmie, ponieważ nie uczestniczą w całokształcie metabolizmu. Głównym źródłem witamin są warzywa i owoce. Zarówno ich brak lub niedobór (awitaminoza), jak i nadmiar (hiperwitaminoza), może spowodować upośledzenie czynności wielu narządów i w konsekwencji chorobę. Na przykład niedobór witaminy D prowadzi u dzieci do krzywicy, a u dorosłych – osteomalacji (rozmiękanie kości). Więcej na ten temat można znaleźć w artykule „Dlaczego warto dbać o odpowiedni poziom witaminy D w organizmie„.
Mikro – i Makro – elementy
Należą do nich pierwiastki chemiczne, które występują w organizmie w małych ilościach, ale ich obecność jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wszystkich układów i narządów. Ich rola w przemianie materii jest szersza niż witamin. Pełnią funkcję składników budulcowych (szczególnie kości), wchodzą w skład płynów ustrojowych (utrzymują równowagę kwasowo-zasadową), enzymów i regulują czynności wszystkich narządów. Do mikroelementów (które występują w organizmie w ilościach śladowych) zaliczamy cynk, miedź, selen, mangan, chrom, jod, fluor, kobalt i molibden. Do makroelementów należą składniki, na które dzienne zapotrzebowanie człowieka wynosi ponad 100 mg. Należą do nich: wapń, magnez, fosfor, sód, potas, chlor i siarka. Do grupy tej zalicza się również żelazo, chociaż potrzeba go mniej niż 100 mg dziennie.
Rola cynku w organizmie
Najwięcej cynku znajduje się w mięśniach szkieletowych i kościach. Pierwiastek ten bierze udział w procesach odpornościowych oraz w rozwoju i regeneracji tkanek. Wywiera duży wpływ na układ rozrodczy i stan skóry. Wpływa również korzystnie na prawidłowy rozwój płodu i przeciwdziała powstawaniu nowotworów. Aktywuje w mózgu rejony odpowiedzialne za pamięć, smak i zapach.
Skutki niedoboru cynku
Zapotrzebowanie człowieka na cynk wynosi około 10-12 mg dziennie. Do niedoboru cynku w organizmie dochodzi dosyć często, ponieważ bardzo słabo wchłania się on z jelita cienkiego (od 20 do 40%). Lepiej się przyswaja z produktów mięsnych niż roślinnych. Jego absorpcję zmniejsza picie alkoholu i spożywanie nadmiernych ilości cukru. Na niedobór cynku szczególnie narażone są kobiety w ciąży oraz osoby cierpiące na choroby układu pokarmowego i nowotwory. Do objawów niedoboru cynku należą: częste infekcje, sucha skóra, wysypki i egzemy, utrudnione gojenie się ran, łamliwość paznokci i wypadanie włosów, problemy z koncentracją, utrata apetytu, upośledzenie wzroku, anemia, depresja, uczucie zmęczenia. Więcej informacji na temat roli cynku w organizmie człowieka można znaleźć na stronie lactoral.pl.
Każdy, komu zależy na zachowaniu dobrego zdrowia, powinien dbać przede wszystkim o stosowanie diety bogatej w cynk. Do produktów, które zawierają ten minerał w dużych ilościach, należą: mięso, ryby, fasola, jajka, nabiał, produkty pełnoziarniste, orzechy, gorzka czekolada oraz zioła (pokrzywa, szałwia, rumianek i mniszek).
